Berlage Wanderwall
Amsterdam, 2024
Opdrachtgevers
V-fonds, Gemeente Amsterdam, Mondriaan Fonds
TiME Amsterdam, Indisch Herinneringscentrum, Liander, Dynamo, GVB, Nieuwe Instituut, Meet Berlage
Partners
Agenda
Erfgoedbeleving in de openbare ruimte in historische buurt
De Berlage Wanderwall is geïnspireerd op het vergeten reisdagboek Mijn Indische Reis (1923) van de befaamde bouwmeester Hendrik Petrus Berlage. In dit persoonlijke reisverslag, vol gedichten en prachtige schetsen, reflecteert hij op zijn bezoek aan toenmalige Nederlands-Indië. In zijn persoonlijke notities toont hij zich kritisch op het koloniale systeem en diep onder de indruk van de mensen, natuur en kunst op Java, Bali en Sumatra.
Nu, ruim honderd jaar later, pakken jonge makers met Indonesische en Molukse roots de microfoon. Hun werk verbindt street art, poëzie, muziek en illustratie en stelt vragen die nog altijd urgent zijn: Wie schrijft de geschiedenis, en wie blijft ongehoord? Hoe resoneert het koloniale verleden nog in ons dagelijks leven? Hoe kan kunst spreken waar de geschiedenis zwijgt? Hoe slaan we bruggen tussen mensen, in plaats van muren te bouwen?
De omgang met ons gedeelde verleden vraagt niet om zwijgen of polariseren, maar om ruimte voor kunst, dialoog en meerstemmigheid. Terwijl de discussie over koloniale standbeelden en straatnamen steeds feller gevoerd wordt, kiezen deze makers voor een alternatief: geen statisch eerbetoon, maar een levend gesprek in de openbare ruimte. Juist in Amsterdam-Zuid, ooit ontworpen door Berlage, vinden verleden en toekomst elkaar opnieuw.
De makers
De Berlage Wanderwall is een project van vijf kunstenaars die ieder hun eigen stem en discipline inbrengen: Nicky Nahafahik (street art), Amara van der Elst (spoken word), Esmay Usmany (muziek), Dido Drachman (illustratie), en Rizky Kalebos (urban influencer).
Hun werk is geworteld in een persoonlijke zoektocht naar identiteit, naar wat het betekent om te balanceren tussen twee werelden, met de koloniale geschiedenis als schaduw en spiegel. Wat begon als een individuele reflectie, groeide uit tot een modern Gesamtkunstwerk (precies zoals Berlage voor ogen had toen hij zijn beroemde beursgebouw ontwierp!); een kleurrijke kruising tussen verleden en toekomst, baksteen en beleving. De roep om meerstemmigheid in de openbare ruimte klinkt luider dan ooit. Veel koloniale monumenten zijn onzichtbaar of omstreden; dit project biedt een alternatief vanuit ontmoeting, dialoog en creativiteit.
“‘t is alsof we een jazz-experiment doen met muziek en beeld. We reageren op elkaar.”
— Dido Drachman, illustrator, team Berlage Wanderwall
Een route met verhalen
De Wanderwall-route telt vier kunstwerken, op het IJselplein, de Amstelkade, het Victorieplein en – vanaf begin september – ook bij het vierde transformatorhuisje aan de Vrijheidslaan. Elk kunstwerk krijgt een QR-code die toegang geeft tot een digitale laag met muziek, woordkunst en een geïllustreerde map. Zo wordt de buurt een openluchtmuseum, waar de verhalen van vroeger en nu op straat te beleven zijn.
“Jullie hebben Berlage naar de 21e eeuw gebracht.”
— Vincent Bijlo, cabaretier, achterkleinzoon H.P. Berlage
De Berlage Wanderwall is ook een mooie kapstok om bewoners te activeren en gezamenlijk oplossingen te bedenken voor een onmiddellijk probleem op Victorieplein; een hoek van het plein waar door vuilnis, stank en wildplassen het plezier om te verpozen is verdwenen.... Bewoners zijn aan de slag gegaan met prikstokken en kwamen met suggesties; en nu liggen er kant en klare bouwstenen voor een plan waar Stadsdeel Amsterdam Zuid mee aan de slag kan!
“Zo prachtig wat jullie doen en zo’n mooi team, ik vind het een prachtig initiatief voor de buurt. Van grauw naar blauw.”
— Buurtbewoner IJselplein
Eindproduct
Lees meer over de Berlage Wanderwall op www.berlagedinusantara.com
Download het project sheet van Berlage Wanderwall
